vrijdag 18 juli 2014

Gedicht van Mark Insingel




Indien

Wat ik zou willen-
Ik wil het niet

Wat ik zou worden –
Ik word het niet

Wat ik zou zijn en-
Ik ben het niet

(wat ik niet ben en
Ik was het geweest.

Wat ik niet word en
Ik was het geworden.

Wat ik niet wil en

Ik had het gewild).

MARK INSINGEL (het Liegend Konijn, april 2010)

dinsdag 15 juli 2014

BOEK: Oorlog en terpentijn



Grasduinen in de ‘memoires’ van je grootvader… probeer het maar eens.   Wellicht ontdek je zaken die je nooit had vermoed.   Over gewoontes uit een ver verleden, over gevoelens van die lieve opa.  Of je komt zaken te weten van andere mensen en krijg je een aangrijpend verslag van pakkende gebeurtenissen.   En als je grootvader dan nog soldaat geweest is in W.O. I dan valt kostbare informatie in de schoot.  Want de getuigenissen uit de periode van ‘De Groote Oorlog’ dreigen verloren te gaan.
Stefan Hertmans, auteur van poëzie, essays en proza, had dat ook tijdig begrepen want hij diepte de cahiers op die zijn grootvader hem vlak voor zijn dood in de jaren tachtig toevertrouwde.    Pas jaren later heeft Hertmans de tijd gevonden om de cahiers te bekijken over ‘Enkel mijn belevenissen.  Mijn verschrikking’ zoals zijn grootvader van moederszijde op de eerste bladzijde had geschreven.   Verbluffend wat de grootvader van Hermans heeft meegemaakt zeker als soldaat op het strijdveld van W.O. I.   Hij spaart geen details: de geur van bloed ruik je, de plakkerigheid van modder voel je, het verdorven voedsel proef je,  de kreten van zwaargewonde soldaten, de doodsreutel van strijdmakkers hoor je.  Krachtige passages die door Stefan Hertmans zijn vereeuwigd.   Maar meer dan een pakkend verslag van het strijdgeweld is dit boek ook een vertederende ode aan de liefde die de grootvader koesterde voor zijn vader, Franciscus, een kerkschilder, gespecialiseerd in het restaureren van schilderijen in kerken en kloosters.   Een toegewijd kunstenaar die bovendien leed aan de longen, ook al door de giftige verfstoffen die hij inademde tijdens zijn fysiek zware job.   En Urbain, de grootvader van Stefan, vergezelde zijn vader geregeld bij die karweien waardoor hij zelf ook de knepen van het schildersvak leerde.   Daarom zijn er nog schilderijen van grootvader Martien bewaard.    Naast een ode voor de vroeg gestorven vader en de schilderkunst (fresco in het bijzonder) is er ook dat grote eerbetoon aan de gracieuze en stijlvolle moeder van de grootvader.  En dan is er nog het tragisch-romantische verhaal van de verliefdheid en de verloving van grootvader Urbain met Maria Emelia, flamboyante en intelligente jonge Gentse vrouw.  Maar zij overlijdt aan een longontsteking als gevolg van de Spaanse griep nog voor ze konden trouwen.   Op advies van haar vader, huwt Urbaan met de drie jaar oudere zus van zijn gestorven eerste liefde.   Dat dit emotioneel geen evidente keuze is maakt dit boek ook duidelijk.   Hertmans weet hoe hij de lezer kan ontroeren en ook hoe hij de diverse gebeurtenissen op ingenieuze manier met elkaar kan verweven. 

Uit het boek geplukt

p. 195: De wereld was stil en onbegrijpelijk. (zo beschrijft Hertmans een tafereel op het slagveld)

p. 268: Wat naar binnen woei door de infernale gaten die de oorlog in het humanisme had geschoten, was de hitte van een morele leegte, van een braakland dat zich amper nog met nieuwe idealen liet bezaaien, omdat het overduidelijk was geworden hoezeer men zich daardoor had laten misleiden. De nieuwe politiek die zou opflakkeren met een nog grotere vernietigingspotentie was die van wraak, ressentiment, rancune, afrekening; maar nooit zou de militair terugkeren die van zijn wandelpas een erezaak maakte, die had leren schermen als in een balletles, die idioot genoeg zowat boog voor een vijand alvorens hem neer te steken.  In de drek van de loopgraven, in de wolken dodelijk mosterdgas en de sadistische wraakacties tegen de weerloze bevolking die de Duitsers overal op touw hadden gezet, ging een stuk ouderwetse humaniteit verloren, (…)


p. 278: In deze vierhoek gevormd door vier vrouwen – zijn moeder, zijn dode geliefde, haar oudere zus, zin dochter met de fatale naam, heeft mijn groot vader zijn leven doorgebracht.

vrijdag 11 juli 2014

Reisgidsen over PRAAG



PRAAG, prachthoofdstad in Europa, van Tsjechië, met het mooiste plein van het land, nl. het Staromestké nàmesti.  Want daar vind je ook het standbeeld van de man wiens naam onlosmakelijk verbonden is met Tsjechië, nl. Jan Hus.  Hus was de 15de eeuwse priester en kerkhervormer die zich afzette tegen de dominantie van de wereldlijke geestelijkheid en de terugkeer naar de bijbel verdedigde.
Op datzelfde Staromestké nàmesti vind je ook het raadhuis van de Oude Stad met zijn Astronomische klok die om het uur een tafereeltje laat zien, waarbij een geraamte , dat de Dood voorstelt, een klokje laat tingelen en dan schuifelen twaalf apostelen voorbij de twee smalle vensters in de toren.    Telkens als dat gebeurd is, juicht en applaudisseert de massa toeristen uitzinnig.  
Een andere bezienswaardigheid van Praag is de Karelsbrug, genoemd naar Keizer Karel IV die in 1316 in Praag werd geboren en, naast koning van Bohemen, in 1355 tot Keizer van Rome werd gekroond. Maar Karel koos Praag als verblijfplaats die hij ook uitbreidde en waardoor de stad politiek en cultureel  het centrum van Midden-Europa werd.  Deze Karelsbrug is een romantische wandelbrug over de Moldau die je naar het groengebied van Praag leidt en naar het eiland Kampa dat het Klein Venetië van Praag wordt genoemd.  En wie Praag zegt, denkt natuurlijk ook aan de Burcht: de Prazsky Hrad, de zetel van de president van de republiek, waar je ook een kathedraal vindt, het koninklijk paleis en een Gouden Straatje,  een straatje met 24 piepkleine huizen uit de middeleeuwen.  In het nummer 22 woonde de bekendste Tsjechische auteur Franz Kafka (bekend van Het Proces).  Trouwens over Kafka gesproken, bezoek zeker het Kafkamuseum aan de oevers van de Moldau, omdat het je een accuraat sfeerbeeld geeft van de tijd waarin de sombere en melancholische Frans Kafka opgroeide en leefde tussen 1883 en 1924. Wat zo opvalt aan Praag is zijn gulheid: de straten zijn breed en verzorgd, de huizen met hun gevels vol figuren en taferelen imposant en de mensen in de winkels, de cafés en restaurants zijn uiterst vriendelijk.

In de bib vind je een aantal degelijke en handige gidsen over Praag zoals INSIGHT CITY GUIDE PRAAG en de ANWB EXTRA PRAAG met een uitneembare grote kaart.

vrijdag 4 juli 2014

GEDICHT van Ingmar Heytze



BRUILOFT

Blijf weg van de bruiloft. Daar zijn twee mensen
Die je niet wilt spreken. Er is een oom die moppen
Tapt, een tante die een zelf vertaald liedje zingt,
Een oma die iedereen aanklampt en zegt:
‘Dat ik dit nog mag meemaken’.

Er komt een ex die alle flessen op tafel ziet
En denkt:dat is niet genoeg. Er zijn kinderen
Die rennen, schreeuwen, stampen, vallen,  huilen
En naar huis worden gebracht. Er zijn mannen
Die de barsten in elkaars schouders slaan.

Er zijn zwetende vrouwen met minder genade
Dan guillotines. Er is een verkeerd gereden passant
Die spijbelt van een crematie. Er is iemand
Die het bos in loopt, glas in de hand,

En nooit meer wordt gezien.

dinsdag 1 juli 2014

Theater: De Koopman van Venetië




The Merchant of Venice  speelt in Venetië met Antonio, de koopman van Venetië
In het Nederlands: De koopman van venetië

In sooth, I know not what I am so sad (Voorwaar, ik weet niet wat me treurig maakt)

I hold the world but as the world, a stage where every man must play a part, and mine a sad one
(Ik neem de wereld, vriend, voor wat zij is: een schouwtoneel, waar elk zijn rol moet spelen: de mijne is ernstig)

It is no mean happiness therefore, to be seated in the mean: superfluity comes sooner by white hairs, but competency lives longer  (Daarom is het geen middelmatig geluk, juist in het midden te zitten.  Overvloed krijgt vlugger grijze haren, en net genoeg leeft langer).

If to do were as easy as to know what were good to do, chapels had been churches, and poor men’s cottages princes’ palaces (was doen even gemakkelijk als weten wat goed doen is, dan waren alle kapelletjes kerken en de hutten van arme mensen vorstelijke paleizen).

The World is still deceived with ornament.
(Steeds laat de wereld zich door tooi bedriegen.)

I never did repent for doing good, nor shall not now: (Een goede daad heeft mij nog nooit berouwd)

p. 208: how many cowards, whose hearts…
(hoe mening lafaard, week gelijk een trap
Van zand, draagt toch onder zijn kin de baard
Van Hercules en van de grimm’ge Mars?
Maar in zijn hart stroomt melk in plaats van bloed
Zijn moed zit in dat beetje haar, waarmee
Hij indruk hoopt te maken.  Kijk naar schoonheid,
Ze wordt gewoonlijk bij ’t gewicht gekocht;
Zo ziet men hier een wonder der natuur
Want wie er ’t meest van draagt, die is het lichtste!
De gouden lokken, kronkelend als slangen,
Die dartel stoeien met de wufte wind
Om het gelaat van een die lieflijk schijnt,
Hoe vaak niet tooiden ze ééns een ander hoofd
En ligt de schedel die ze droeg in ’t graf?
Zo is het sieraad het bedrieglijk strand
Van een kwaadaard’ge zee: de mooie sluier
Van een zigeunerin; of, met één woord,
De schijnwaarheid, waarmee de sluwe tijd

Ook wijzen vangt.