In de zestiende eeuw hebben de Spanjaarden
heel lelijk huis gehouden in Zuid-Amerika.
U weet wel, de veroveringstochten van de militair goed uitgeruste
ontdekkingsreizigers die gedreven waren in hun zoektocht naar goud. Echt vredelievend en empathisch voor
andere culturen waren ze niet, de veroveraars, of de Conquistadores, zoals
bekend staan. De Britse journalist en documentairemaker Michael Wood is in de
sporen van veroveraars als Cortes en de gebroeders Pizarro gereisd om de
hedendaagse lezer te laten zien, hoe rijk de cultuur van de Azteken en de
Inca’s was, en hoe we vandaag nog zichtbare tekenen weervinden van die
intelligente samenlevingen.
Tegelijkertijd maakt zijn boek voelbaar hoe meedogenloos en wreedaardig
de Spaanse veroveraars te werk gingen in de streken rond het Amazonegebied,
Noord-Mexico, Ecuador en Peru. Met
een klein leger dat technisch veel beter was uitgerust hebben zij massavernietigingen
aangericht bij nietsvermoedende inheemse mensen die primitief gewapend
waren. Oh ja, iedereen kent de naam van de bijna
bloeddorstige veroveraars Cortes en Pizarro die vrouwen verkrachtten en
kinderen vermoordden. Maar heb je al
gehoord van Orellana? Of Cabeza de Vaca?
Wellicht niet. Dàt is de
verdienste van dit boek van Michael Wood, want wij leren daardoor een boeiende
figuur als Cabeza de Vaca kennen: geen meedogenloze geweldenaar, maar wel een
antropoloog avant-la-lettre die oprecht open stond voor de gebruiken en de
traditie van de indianen die hij kon observeren tijdens een langdurig en
beklagenswaardig verblijf op Galveston Island.
Michael Wood doorspekt zijn belevenissen als reiziger van onze tijd met
historische feiten én met fragmenten van boeken van de inca’s of azteken en van
reisverslagen van deelnemers aan de Spaanse verovering. Listen en twisten, zowel intern als met de
buitenwereld, waren ook schering en inslag vooral ook omdat de Spaanse veroveraars
op bepaalde momenten fel moesten kampen tegen ziekte, uitputting en honger. Ook de illustraties zijn bijzonder
aantrekkelijk.
Uit
het boek geplukt
p.
114 Raciale vooroordelen zijn allerminst een monopolie van Europeanen
p.
184 De cultuur van de gewone bevolking – hun vastliggende identiteit, hun
gebruiken, hun manieren van leven en denken – overleeft de vluchtige,
oppervlakkige gebeurtenissen en de opkomst en neergang van beschavingen soms
duizenden jaren lang, en zo ging het ook in de Andes.
Weetjes
uit het boek
Montezuma was gul en toegankelijk, maar
Cortes leugenachtig en inhalerig.
Daardoor verliest Montezuma het vertrouwen bij zijn medestanders.
Het woord ‘Inca’ betekent ‘model’
