De
Nederlandse schrijver is in de jaren 80 bekend geworden met boeken over zijn
ervaringen die hij in zijn jeugdjaren opdeed
in Nederlands-Indië. In Het verzonkene, de korte roman die verscheen
in 1979, beschreef hij zijn ervaringen als jong kind, dat met een meer
onbevangen blik naar die omgeving, die heel exotisch aandoet, om hem heen
keek. Een heel overtuigende impressie
was dat boek. Twee jaar later, in 1981, verscheen Bezonken Rood waarin Brouwers uitgebreid blijft stilstaan bij de
figuur van zijn moeder die naar Nederland terugkeerde. Nederlands-Indië was in de WO II bezet door
de Jappen en zijn moeder en haar kinderen, Jeroen incluis, hebben de
verschrikkingen in de jappenkampen meegemaakt.
Gruwelijke taferelen, diep snijdende vernederingen komen geregeld aan
bod in de vorm van flashbacks, want de ik-figuur, Jeroen dus, volgt zijn moeder tijdens de laatste dagen
van haar leven in het rusthuis.
Merkwaardig genoeg heeft hij een diepgewortelde woede voor haar omdat
hij als kind heeft meegemaakt hoe zij door Japanse soldaten fysiek vernederd
werd. Dat was zo traumatisch dat hij een
tijd niet kon spreken en dat hij haar ook begon te haten omdat zij niet meer
voldeed aan het beeld van de beschermende moeder. Niet voor niets is de gebalde vuist een van
de dikwijls opduikende motieven in het verhaal.
Samen met de soms te grote zonnehoed die hem wat afschermde voor de boze
barre buitenwereld. Niet voor gevoelige
zieltjes dit boek, maar wel een literair technisch meesterwerk: bij elke zin,
elk woord, elke letter voel je als lezer dat de schrijver het niet anders kon
suggereren of uitdrukken.
Uit het boek geplukt
p. 77 Niets bestaat dat niet iets
anders aanraakt
p.87 Het beste dat mensen elkaar
kunnen toewensen is: dat ze niet van elkaar zullen gaan houden’
p.98 Waar, wanneer, van wie had ik
dat moeten leren: ‘iets voelen’?
p.115 Mijn ‘kamp-syndroom’ bestaat
uit de wroeging die ik heden heb om de alles begerig in zich opnemende kleuter
die ik ben geweest.
p.121 Ik behoor tot het soort mensen
dat niet ‘gelukkig’ kan zijn: ziek van altijddurende onrust, ziek van
altijddurende angst, het liefst versuft door pillen, het liefst stomdronken,
het liefst slapend, het liefst afwezig
p.132
wat ik heb geschreven hoeft niet langer door mij te worden onthouden,
het mag nu beweging veroorzaken in de bewustheden en onbewustheden van anderen.
p.136 ..ook later ben ik er nooit in
geslaagd om aan ‘iets anders’ te denken dan aan datgene wat ik zag en
meemaakte: ik heb geen fantasie.
p.137 Ik denk dat ik een slechte schrijver zou zijn
als ik ‘gelukkig’ was: gelukkige schrijvers hebben niets te vertellen.
p.174 Ik ben ziek van angst. Men is
met mij verkeerd verbonden. Hoor
mij. Verhoor mij. Bid voor mij. Ontferm
u over mij.
