vrijdag 24 juli 2015

De economie volgens Varoufakis


De economie volgens Yanis Varoufakis, zoals uitgelegd aan zijn dochter.

Economie saai?  Neen, zeker niet als je het vlot leesbare boek van de voormalige Griekse minister van financiën leest, je weet wel de kale knapperd die de wereld veroverde met zijn doodnuchtere maar vanzelfsprakende oneliners, Yanis Varoufakis.  Een geniaal wiskundige én economist die het de Europese Unie absoluut niet makkelijk maakte met zijn doorgedreven pleidooi voor kwijtschelding van de Griekse schuldenberg.    Varoufakis heeft dat boek geschreven voor zijn al even opstandige en mokkende tienerdochter.    Helder legt Varoufakis uit hoe het economisch handelen groeide waarbij hij een scherp onderscheid maakt tussen belevingswaarde (het genot dat mensen aan goederen of diensten hebben) en de ruilwaarde (het financieel voordeel dat mensen aan diezelfde goederen of diensten hebben).    Op een ontluisterende maar toch wel heel aanvaardbare wijze overtuigt Varoufakis de lezer van zijn visie op schuld, winst, rijkdom, krediet, crisis.   Daarnaast vergeet hij niet onophoudelijk te pleiten voor de belangrijke rol van de staat als regulator, als objectieve en strenge politieagent die de vrije markt moet bijsturen als ondernemers en bankiers een loopje nemen met hun investerinsplannen.   En er is ook de dreiging voor het milieu. Interessant aan het boekje van Varoufakis is dat hij in zijn pleidooien geregeld vertrekt vanuit de kunsten, zoals de literatuur, zoals de Faust van Marlowe, of Dickens of Goethe. Of de film, zoals the Matrix, de kapstop waaraan hij diverse invalshoeken van zijn pleidooi ophangt.    Uiteindelijk stelt Varoufakis de wetenscahppelijkheid van de economie in vraag die meer op astrologie dan op astronomie lijkt.    Laat je evenwel niet overdonderen door de trefzekere stijl van Varoufakis, want hoewel hij duidelijk met kennis van zaken schrijft, vergeet hij af en toe toch wat nuances aan te brengen in zijn verhaal over ondernemen, politieke en kerkelijk beleid.

Uit het boek geplukt

p. 9: Dat er, als je goed kijkt, achter elke economische theorie een fascinerend debat schuilgaat: een debat over menselijke angsten, waaraan tot nog toe alleen dichters, toneelschrijvers en musici een zinnige bijdrage hebben geleverd.


p.185 Economie mag dan wiskundige modellen en statistiek gebruiken, maar ze lijkt meer op astrologie dan op astronomie.  In tegenstelling tot natuurkunde, waarin de natuur zelf de onkreukbare rechter is van natuurkundige hypothesen, kan economie niet zo functioneren.