dinsdag 5 juli 2016

Boek van BAS HARING: De ijzeren wil



Bas Haring is een populaire wetenschapsjournalist die in dat boek op zoek gaat naar de verschillen tussen mensen, konijnen en computers.   In zijn zoektocht door de wereld van dier, ding en mens moet hij vaststellen dat wij wellicht in deze tijd, en vooral ruimte, de allerintelligentste zijn.   Wat niet uitsluit dat Bas Haring ook fantaseert over nog veel meer superintelligente wezen ergens buiten onze tijd en wereld.    In een toegankelijke taal, rijk aan beelden en voorbeelden, onderzoekt Haring o.a. de werking van ons brein, het bewustzijn, de al of niet vrije wil,  de gevoelens van de robots en de machines en ook niet oninteressant, de mate waarin een computer slimmer kan worden dan zijn programmeur.  Zo kan de mens een computer ontwerpen op zo’n ingenieuze manier dat het achteraf moeilijk wordt om die complexe structuur weer te ontrafelen.  Zo worden we slachtoffer van de intelligentie van de ontwerpers.  Interessant zijn ook zijn beschouwingen over de relatie tussen taal en denken.  Hij is ervan overtuigd dat ons brein bepaalt wie we zijn.  Daarbij komt nog dat de mens wel de werking van de PC begrijpt en kan uitleggen, maar er niet in slaagt de werking van het eigen geheugen volledig te ontrafelen.   Net zoals de vraag of alles wat wij doen wel onze wil is.   Bv. als je een pintje drinkt, dan wil je bewust af en toe het glas naar je mond brengen.  Dat is onze vrije wil.  Maar wat als je iemand het leven redt door die persoon van de weg te rukken als er een auto komt aangereden. Een snelle reactie die zo bruusk was, dat er nauwelijks vrije wil bij te pas is gekomen.  Het heeft ook vooral met benoemen en met taal te maken  Want een duif wil drinken is een vereenvoudigde manier van zeggen dat de duif de reflex heeft om te drinken als zij water ziet of dorst heeft. Eigenlijk werkt Bas Haring in zijn boek geregeld met de omgekeerde matroeskja-benadering.   Hij vraagt zich geregeld af wat als er nog een beter, nog een intelligenter wezen zou bestaan.  En zo voert hij geregeld een Marsman op die met zijn buitenaardse blik op de mens en zijn gedragingen kijkt.   En dat kan een verrassende kijk opleveren.

Uit het boek geplukt

p. 59 Er worden oorlogen gestart op grond van drogredenen en lariekoek.

p.65 De dingen hebben geen betekenis van zichzelf.  Dingen krijgen betekenis door de rol die ze spelen in ons leven.

p.68 Het is een illusie om te denken dat de wereld maar Ă©Ă©n betekenis heeft en dat alleen de mens die betekenis kent.


P. 111 Vind je het gek dat wij vinden dat we een wil hebben en geloof, hoop en liefde?   We zouden onszelf niet meer begrijpen als we dat soort woorden niet zouden gebruiken.